Vroeger werden er door de edelsmid munten geslagen. Te vergelijken met bitcoins van nu. Wanneer er sprake was van goederenverkeer dan werd er met die munten betaald. Maar hoeveel munten had je nodig? En je moest iedere keer naar de edelsmid. Na verloop van tijd vond de smid het een beter idee om coupons uit te gaan geven. Dat waren schuldbekentenissen. Later werden dit wissels en gewoon geld.
Geld uitlenen is schulden scheppen. Wanneer de bank jou geld geeft, dan worden er dus schulden geschapen. Banken zijn noodzakelijk om economische bedrijvigheid te scheppen. ( geld moet rollen) De klanten moeten rente betalen over het geleende geld. De spaarder krijgt geld, hoewel veel minder dan hij moet betalen aan geleend geld.
Ons banksysteem is in de kern gebaseerd op vertrouwen. Aangezien de banken niet genoeg buffers hebben. Zij zouden op zijn minst aan 20% buffers moeten hebben, maar hebben slechts 3% en toen ING bijna failliet ging hadden die slechts !%. Waarom? Uit nood. Zij wilde niet toegeven dat zij veel te hoog spel hadden gespeeld. Zij wilden meedoen met de grote jongens, bankrovertje spelen in het groot.
De kredietverlening is in Nederland , net als in Amerika, uit de hand gelopen. Er werden tophypotheken verstrekt van 115% tot 125%. Ook het inkomen van de partner kon sinds 1993
meegeteld worden, waardoor de kredietverlening nog meer verruimd kon worden..
Hoever heeft het zo kunnen komen?
De politiek streefde er naar om iedereen een eigen woning te kunnen laten kopen. Net als onder George W. Bush in Amerika. In Nederland werd na W.O II het dogma: eigen woningbezit moet worden bevorderd, een koophuis is een goede investering onder aanvoering van christelijke partijen KVP en ARP. Bezitsvorming om mensen te” beschaven”.
Huurders waren drankzuchtig en mensen moesten spaarzin bijgebracht worden. Zij moesten meer verantwoordelijk worden, proper en stabiel! De verheffing van de arbeider naar de middenklasse.
De huurlasten bedroegen in die zestiger jaren ongeveer zeven procent van het besteedbare inkomen, nu is dat bijna een kwart!. De socialisten zagen wel grote bezwaren tegen de idee van eigen woningbezit.
Anno 2013 heeft 60% een eigen woning. Maar is dat wel zo? Meer dan een miljoen woningbezitters staan onder water , anders gezegd huren hun woning van de bank. Slechts 14 % van de woningbezitters is hypotheekvrij.
In de jaren na de tweede wereldoorlog lag dat anders. Toen kon er slechts 70% geleend worden van de aangegane schuld.
Worden onze banken niet gecontroleerd? Ja, er bestaat een toezichthouder. De Nederlandse bank. Is die effectief? Neen, dus dat is wel gebleken. Vergelijk in deze de DSB-bank, de ASN-bank, SNS-reaal, Aegon, ING , Fortis, ABN-Amro. Alles wat fout is kunnen gaan is fout gegaan. De Algemene Rekenkamer o.l.v. Kees Vendrik heeft geen inzicht in de gang van zaken bij banken.
De banken hebben het vermogen. De geldstromen zijn groter dan die van de Nederlandse staat. Daarom hebben zij feitelijk de macht in handen. Zij zijn te groot om te laten omvallen. Ook hebben zij geen boodschap om hun buffers te verhogen, aan gezien zij dat te duur vinden worden. Han de Jong van ABN-AMRO maakte een megafoor met het ophogen van de dijken, wat hij ook niet nodig vond.
Indien Jeroen Dijsselbloem de bonussen wil verlagen tot 20% van het jaarsalaris dan komen zij in opstand onder het valse motto: dan houden wij hier in Nederland geen bankbestuurder meer over.
Waarom worden deze bankrovers eigenlijk niet gestraft? Mogelijk omdat het hele systeem verrot was. Iedereen deed mee aan de zakkenvullerij: gemeenten, die de grondprijzen bleven verhogen, makelaars, projectontwikkelaars, notarissen, bouwers en zelfs de burgers, die veel te veel leenden zonder zelfs af te lossen. (groeihypotheek).
Interessant is om de ontwikkelingen nog eens te schetsen:
Hypotheekrenteaftrek werd al in 1893 ingevoerd. Waarom? Niet om het eigen woningbezit te bevorderen; dat is een mythe. Maar ter compensatie van de rijken die meer belastingen moesten gaan betalen. Zij moesten via het huurwaardeforfait ook belasting betalen over hun eigen huis. En een liberale minister van Financiën Klaas Pierson bedacht toen dat de kosten van dat huis dan ook maar aftrekbaar moesten zijn, zoals het onderhoud en de hypotheek. Vanaf het begin schijnt de aftrek de staat meer gekost te hebben dan de opbrengsten van het huurwaardeforfait.
Maar in de jaren zestig verhoogt een liberaal kabinet van Jan de Ouay de huren met 20% en bezuinigt op huursubsidies. Ook gaf dit kabinet de loonmatiging op in 1962 wegens het grote arbeidstekort. De lonen zouden voortaan automatisch meestijgen met de inflatie. Die inflatie zou alleen maar toenemen tot 7% in de jaren zeventig. De lonen stegen mee tot 10% per jaar.
Reeds in 1956 had het kabinet Drees een gemeentegarantie ingevoerd, een voorloper van De Nationale Hypotheekgarantie , aanvankelijk voor nieuwbouwwoningen, in 1973 uitgebreid voor bestaande woningen! Daarmee kwam het risico voor de gemeenten en konden de banken veel hogere hypotheken verstrekken.
Er werden ook nieuwe hypotheekvormen verstrekt, zoals spaarhypotheken, beleggingshypotheken, groeihypotheken en zelfs aflossingsvrije hypotheken. Kortom de gekte werd compleet. Tophypotheken van 125% en het mag dan ook geen wonder heten dat de huizenprijzen tussen 1972 en 1978 met 85% stegen. Dankzij de enorme kredietverlening dus.
Rente verhogingen in Amerika en de tweede oliecrisis en de Nederlandse bank temperden dit feest, maar ook het akkoord van Wassenaar in 1982, dat de koppeling tussen lonen en inflatie afschafte.
De huiseigenaar heeft geen voordeel gehad van de hypotheekrenteaftrek! Door dit zogenaamde belastingvoordeel zijn zijn schulden alleen maar toegenomen, door de stijgende huizenprijzen. De banken en de verzekeraars, de makelaars, grondspeculanten, gemeenten , bouwbedrijven en financieel adviseurs hebben er wel van geprofiteerd.
De banken verdienden aan een hypotheek van 300.000 euro, 150.000 euro aan rente (30 jaar tegen 5%). De staat betaalde daar dus aan mee (42% en 52%).
Bovendien krijgt de hypotheeknemer een boete bij vervroegd afbetalen! Je kon ook beter sparen dan je hypotheek aflossen. Maar sparen deed de consument niet. Hij gaf de overwaarde uit aan de leuke dingen des levens, zoals keukens , badkamers en vakanties.
De kosten voor de schatkist met betrekking tot de hypotheekrenteaftrek zijn vanaf 1973 (660 miljoen per jaar) opgelopen naar 11 miljard in 2013!
Het totale falen van de politiek is opmerkelijk. Het H-woord was taboe geworden. De ergste was Marc Rutte, die in 2011 deze gigantische kostenpost zelf wel had willen uitvinden. Maar voor hem was ook Balkenende een warm pleitbezorger (breekpunt verkiezingscampagne) geworden van dit voortwoekerende geldmonster en Wim Kok wilde niet eens een motie in 1998 aangenomen op het PVDA-congres uitvoeren. Alleen de Nederlandse bank en in 1973 Den Uyl hebben gewaarschuwd dat deze aftrek uit de hand zou lopen. Het dak moest dus later (enigszins) gerepareerd worden bij regen en niet bij zonneschijn.
Maar overschat de consument niet. Hij vond het wel prima zo. Hij leent zoveel hij kan en probeert zoals gezegd zo luxe als mogelijk te leven. Hij loopt klakkeloos met de kudde mee en is hebzuchtig. Hij vroeg zich niet af, dat beleggingen wel eens tegen kunnen vallen, dat de rente omhoog zou kunnen gaan en dat de huizenprijzen wel eens zouden kunnen gaan dalen. Maar hij wil een duur huis met grote luxe, het had ook minder gekund.
Jan Posch, 26 december 2013.
Bolwerk der vrije gedachten. 